Gryzonie polne

Spotykane są w zmiennej ilości na terenie całego kraju. Najliczniej występuje zwykle nornik polny. Nornik ma długość około 10 cm, ogon krótki (około 3 cm), grzbiet szary lub szarożółtawy, a spód ciała biały. Zamieszkuje tereny otwarte i najczęściej występuje na glebach piaszczystych. Żyje w norach i tam się też rozmnaża, dając 4—5 miotów w roku, w sprzyjających warunkach nawet 7. Liczba młodych w jednym miocie waha się od 4 do 9 sztuk. W stertach i stodołach oraz kopcach z ziemniakami może rozmnażać się również w zimie. Nornik polny żywi się głównie roślinami motylkowymi, trawami, korzeniami i bulwami oraz ziarnem zbóż. Ponadto jest niebezpieczny ze względu na przenoszenie chorób ludzi i zwierząt gospodarskich. Liczebność i szkodliwość nornika, podobnie jak innych gryzoni, zależą głównie od warunków atmosferycznych oraz występowania chorób zakaźnych i wrogów naturalnych gryzoni (wszy, pchły i kleszcze). Mniej więcej co 3 lata nornik występuje w większym nasileniu i wtedy może wyrządzić duże szkody. Notowano obniżkę plonów zbóż dochodzącą do 90°/o, a roślin okopowych — do 40% w rejonach, gdzie nornik nie był zwalczany. Mysz polna, długością zbliżona do nornika polnego, różni się od niego znacznie dłuższym ogonem (do 9 cm). Wierzch i boki ciała ma żółtaworude lub rdzawe z czarną smugą biegnącą przez środek grzbietu, spód ciała srebrzystoszary. Mysz polna zasiedla zwykle pola uprawne o lepszej glebie, brzegi lasów liściastych, łąki, parki, sady i ogrody warzywne, wybierając najczęściej tereny wilgotne i podmokłe. Rozmnaża się 3—4 razy w roku, dając po 5—6 młodych w jednym miocie. Mysz polna wyrządza duże szkody w stertach i stodołach. Badylarka jest gatunkiem najmniejszym z omawianych gryzoni polnych. Długość jej ciała wynosi 5—7 cm, ogon jest mniej więcej tej samej długości. Wierzch ciała ma szarorudy, pyszczek i boki ciała rude, nasadę ogona rdzawą, spód ciała biały lub kremowo- biały. Badylarka występuje zwykle na łąkach, w dolinach rzek, nad brzegiem jezior oraz na polach uprawnych położonych w pobliżu rzek i zbiorników wodnych. Żywi się nasionami i owadami. Rozmnaża się 2—4 razy w roku, dając po 6 młodych w jednym miocie. W stertach i stodołach może rozmnażać się także w zimie. Tam też w latach masowego pojawu wyrządza największe szkody. Karczownik ziemnowodny ma ciało długości 16—20 cm, ogon długości 9—13 cm, barwę ciemnoszarą do czarnej, spód ciała brudnoszary, niekiedy żółtawy. Występuje przede wszystkim w młodych sadach, gdzie żywi się korą i korzeniami. Nierzadko wyrządza szkody na plantacjach roślin okopowych. Wybiera najchętniej tereny wilgotne w pobliżu zbiorników wodnych. Rozmnaża się 3—4 razy w roku, dając do 9 młodych w jednym miocie. Zapobieganie występowaniu i zwalczanie gryzoni Występowaniu gryzoni polnych należy przede wszystkim zapobiegać. W tym celu trzeba: 1) szybko i dokładnie przeprowadzić zbiór zbóż i natychmiast wykonać podorywkę; 2) niezwłocznie przeprowadzić omłoty; 3) starannie wykonać orkę jesienną; 4) w miarę możliwości wykaszać lub wypalać roślinność na miedzach, w rowach, odłogach itp.; 5) sterty oraz kopce z ziemniakami otoczyć podwójnymi rowkami ochronnymi ze studzienkami lub drenami. Do zwalczania gryzoni polnych trzeba wykorzystać ich wrogów naturalnych. Podstawową czynnością jest ochrona ptaków drapieżnych przez stwarzanie im warunków do gnieżdżenia się. Nie należy np. usuwać starych drzew, na których ptaki chętnie zakładają gniazda. Na polach uprawnych należy ustawić tyczki wysokości 3—4 m z poprzeczką, co ułatwi ptakom polowanie na gryzonie. Na niedużych powierzchniach można stosować tradycyjne pułapki sprężynowe z przynętami, stawiane przy wylotach nor zamieszkałych przez gryzonie. Najczęściej stosowanym zabiegiem chemicznym przeciw myszom jest wykładanie ziarna zatrutego fosforkiem cynku. Zabieg przeprowadza się na początku pojawienia się gryzoni. Do każdej zamieszkałej nory wykłada się od 10 do 20 ziarn za pomocą specjalnego dozownika. Nor, do których włożono ziarno, nie należy zadeptywać. W celu zwalczania nornika polnego, zwłaszcza występującego w dużych ilościach, opryskuje się rośliny, gdy są jeszcze niskie, Melipaxem płynnym (4—5 1/ha). Preparat rozpuszcza się w 600 1 wody. Preparatów tych nie należy stosować w pobliżu zbiorników wodnych i na terenach o wysokim poziomie wód gruntowych. Rośliny pastewne należy opryskiwać na 150 dni, inne — na 42 dni przed zbiorem. Zalecany jest także preparat Rodentox (10—20 kg/ha), który rozsiewa się na polu jesienią siewnikiem o rozstawie rzędów 1,5—5 m. Karczownika ziemnowodnego zwalcza się tabletkami Gastoxin lub świecami Arrex. Do 1 otworu sztucznie otwartej zamieszkałej nory wkłada się 1 tabletkę lub 1 świecę. Preparaty te można wsadzać do nor w ciągu całego roku, jednak tylko w okresie bezdeszczowej pogody. Po wprowadzeniu preparatów, należy nory zakryć kamieniami lub pęczkami roślin i zasypać ziemią. Nor nie należy otwierać przed upływem 2 dni. Preparaty można stosować na otwartych przestrzeniach w odległościach 5 m od brzegów lasów, parków i zabudowań. Gazowanie świecami Arrex należy wykonywać przy użyciu aparatu Dusimysz.